Over het werk en het leven van Jacob ter Veldhuis en over de nieuwe voorstelling van Lonneke van Leth Dans Het verrotte leven van Floortje Bloem.
Componist Jacob ter Veldhuis behoort met wereldwijd zo’n duizend optredens per jaar tot de meest uitgevoerde componisten van onze tijd. Jacob heeft een onbetwistbaar en eigenzinnig geluid, waarin hoog en laag niet ter zake doen. Hij won in 2015 de eerste BUMA Classical Award als Nederlands beste klassieke exportproduct.
Jacob maakte de muzikale composities voor de nieuwe jeugdvoorstelling ‘Het verrotte leven van Floortje Bloem’: een dans bewerking van het gelijknamige boek van schrijfster Yvonne Keuls.
Lonneke en Jacob
Lonneke ontmoette Jacob in 2003 tijdens de Nederlandse Muziekdagen. Daar hoorde zij het muziekstuk ‘Grab it!’. Later hoorde zij zijn stuk 'Heartbreakers'. Dit vond zij een geweldig stuk en is haar altijd bijgebleven. Lonneke: ‘’Daar wil ik ooit nog eens een voorstelling op maken’’.
Bij de ideeën voor de voorstelling ‘Het verrotte leven van Floortje Bloem’ dacht Lonneke direct aan het stuk ‘Heartbreakers’ van Jacob. En toen trok Lonneke de stoute schoenen aan met de vraag of Jacob speciaal voor deze voorstelling muziek kan componeren met het stuk 'Heartbreakers' als uitgangspunt. En zo geschiedde het….
Carrière
U bent Nederlands, studeerde in Groningen, maar toch heeft een zeer groot deel van uw carrière zich afgespeeld (en speelt zich af) in Amerika. Hoe is dat zo gekomen?
‘’Heel simpel: ‘word of mouth’, zoals ze in de USA zeggen. Vanaf begin van deze eeuw begonnen steeds meer Amerikaanse musici mijn werk te ontdekken en waarderen. Mogelijk omdat ik me zo heb laten inspireren door de Amerikaanse cultuur en met mijn Europese blik naar de USA kijk. Ze hebben zelfs mijn artiestennaam bedacht, gingen me JacobTV noemen omdat ze mijn achternaam niet konden onthouden of uitspreken. Vanaf de jaren 90 is mijn muziek ook op de Nederlandse podia heel veel gespeeld. Bij de meeste Nederlandse orkesten stond ik wel eens op de lessenaars, en onder choreografen raakte ik met name bekend dankzij mijn strijkkwartetten. Opeens gingen ze toen balletten maken op mijn muziek, bijvoorbeeld Johan Inger, Nanine Linning en Hans van Manen. En ik schrijf vrij toegankelijke, muzikanteske muziek, dat scheelt ook. Dus ook de kamermuziek en koormuziek enzo werd geleidelijk aan ontdekt.’’
Hoe ziet u het verschil tussen de muzikale wereld in Amerika en in Nederland?
‘’De USA is een relatief jonge natie, een rijke muzikale smeltkroes door al die etnische invloeden: in 150 jaar ontwikkelde zich daar gospel, spiritual, jazz, blues, rock & roll, country, pop, hip-hop minimal music etc. Die muzikale stijlen hadden een enorme impact op de naoorlogse muziekstromingen in Europa. Een ander groot cultuurverschil: bij ons heb je kunstsubsidies, in de USA niet. Het bestaan van een kunstenaar is daar veel moeilijker qua carrière, tenzij je een mecenas vindt.’’
Wat is één van uw mooiste momenten uit uw carrière tot nu toe?
‘’Mooie momenten zijn er legio. Toen ik als jongetje van 16 ontdekte dat ik kon improviseren en zo verlangde om te kunnen componeren. Of toen mijn eerste symfonie werd uitgevoerd door een symfonieorkest, een waanzinnige ervaring. Of weer jaren later, toen Hans van Manen me ergens in 1998 belde en vroeg of hij op mijn muziek een ballet mocht maken. Of een drie daags JacobTV Festival in het Whitney Museum of American Art in New York in 2006. Er zijn zoveel van die mooie momenten geweest.’’
Het leven
Wat is uw huidige woonsituatie? In Nederland of toch in Amerika?
‘’Ik woon heerlijk in de bossen van de Utrechtse Heuvelrug. Maar als het even kan, ben ik aan de overkant van de oceaan. In New York tank ik bij qua energie, maar ik woon er niet. Veel te hectisch en veel te veel afleiding om er te werken. Maar ik doe er wel projecten.’’
Heeft u naast bezig zijn met muziek en componeren nog andere hobbys of activiteiten die u graag doet in uw vrije tijd?
‘’Ik houd van andere kunstvormen: vooral beeldende kunst, maar ook dans, theater, film. Ik lees graag, vooral non-fictie: geschiedenis, kosmologie en quantumleer boeit me bijvoorbeeld. Al snap ik weinig van exacte wetenschappen. En natuur, wandelen, sporten, maar dat laatste uit noodzaak om fit te blijven nu de jaren gaan tellen.’’
Het verrotte leven van Floortje Bloem
Componeert u vaker muziek in opdracht?
‘’Ik werk vooral in opdracht. Recent bijvoorbeeld bij het Koninklijk Concertgebouworkest en AVROTROS Radio 4 (strijksextet voor Noa Wildschut cs). Soms doe ik opdrachten voor Het Nationaal Ballet: bijvoorbeeld balletmuziek voor een choreografie van Honey Eavis en Peter Leung voor kids van Amsterdam samen met het balletorkest, om even bij de dans te blijven. Maar ik werk ook graag vanuit eigen ideeën: The Freedom Songs gaat dit najaar in Nederland in première en mijn multimedia opera The News was ook een eigen idee.
Lonneke had me al lang geleden gepolst over samenwerking.’’
Waar heeft u uw inspiratie vandaag gehoord voor het maken van de compositie voor de voorstelling Het verrotte leven van Floortje Bloem?
‘’Ik heb me in mijn werk vaak laten inspireren door de zelfkant van het bestaan: Drugsverslaving, prostitutie, misdaad, detentie, daklozen e.d. Die kant van de maatschappij die we niet willen zien, of negeren, wegstoppen. (Ik denk wel eens dat ik maatschappelijk werker had willen worden, maar ik zou dat mentaal niet hebben aangekund. Dat lijkt me een heel zwaar beroep.) Ik ben zelf een zondagskind, ik kom uit een veilig lerarengezin dus ik heb makkelijk praten, maar die duistere wereld heeft me altijd gefascineerd. Dus toen Lonneke kwam met Floortje Bloem was ik meteen geïnteresseerd, al had ik het boek nooit gelezen. Ik heb me ingeleefd via het script, en de noten kwamen eigenlijk vanzelf, vooral omdat het klikte tussen ons.
Hoe vond u de samenwerking met Lonneke?
‘’Lonneke wist heel goed wat ze wel en niet wilde, maar gaf me ook veel vrijheid, en dat was een ideale basis voor mijn creativiteit. Het klikt tussen ons, heel bijzonder, dat gebeurt niet altijd. Ik werk graag samen maar ik ben ook een echte loner.’’
Hoe kijkt u nu zelf terug op de composities die u gemaakt heeft voor deze voorstelling?
‘’Er zitten een paar onvermoede sterke tunes bij, daar ben ik heel verguld mee. Ik werk heel intuïtief, het is een dromerig proces waaruit de muziek ontstaat, dus het is ook voor mij vaak een verrassing wat er uit komt. Ik ben heel erg benieuwd naar de synthese, als straks alle ingrediënten samen komen en de voorstelling gaat ontstaan. Ik kan zelf (helaas) niet dansen, maar houd van bewegen, beroeren, ik ‘dans’ in mijn muziek. Muziek en dans zijn allebei magische kunstvormen in de tijd: als het voorbij is, is het weg, opgelost… ‘’
Comments